Lukaşenko, AB’yi tehdit etti: Göçmen ve uyuşturucuyu durdurmayacağız!

Belarus’ta yaşanan muhalif gazetecinin uçağının Devlet Başkanı’nın emriyle adeta hava korsanlığı yapılarak başkent Minsk’e indirilmesi olayının yankıları sürüyor.

Başta Avrupa Birliği olmak üzere Batılı devletlerin yaptırım kararlarını değerlendiren Devlet Başkanı Alexander Lukaşenko, ülkesine yönelik yaptırım kararı almaya hazırlanan Avrupa Birliği’ni sınır kontrollerini gevşetmekle tehdit etti.

Lukaşenko parlamentoda yaptığı konuşmada “Biz göçmenleri ve uyuşturucuyu durduruyorduk. Şimdi siz yakalayacaksınız” ifadelerini kullandı.

Belarus’un AB üyesi sınır komşusu Litvanya’dan Lukaşenko’ya cevap gecikmedi.

Minsk yönetimiyle ilgili olarak “Bu öngörülemez rejimden herşeyi bekleyebilirsiniz ve herşeye hazırlıklı olmalısınız” diye konuşan Litvayna Başbakanı İngrida Simonyte kendi ülkesinin sınır kontrolü bulunduğunu hatırlatarak Lukaşenko’nun tehdidini anlamsız olarak nitelendirdi.

Belarus’un Rusya’nın yanı sıra Avrupa Birliği üyesi Litvanya, Letonya ve Polonya’yla sınırı bulunuyor.

Belaruslu muhalif gazeteciyi taşıyan uçağın yönünü değiştirerek başkent Minsk’e inişe zorlaması ve ardından muhalif gazeteciyi tutuklaması üzerine Avrupa Birliği’ni (AB) sert tepki vermiş, AB hava sahasını Belarus uçaklarına kapatmış ve bir dizi yaptırım kararı alacağını duyurmuştu.

Rusya’ya maliyeti en kadar?

Belarus mallarının boykot edilmesi durumunda Lukaşenko rejiminin desteklenmesi, eski borçları yeniden finanse etmek için yeni krediler hariç, Rus bütçesinden yaklaşık 5 milyar dolar gerektirecek.

Litvanya, Belarus’a yönelik sektörel yaptırımların Minsk’i etkilemek için etkili bir araç olduğunu düşünüyor. Litvanya Dışişleri Bakanı Gabrielius Landsbergis, “Belarus’a karşı beşinci yaptırım paketiyle ilgili tartışmanın bir parçası olarak, Avrupa Birliği’nin AB genelinde yaygın olarak ticaret yapan ekonominin belirli sektörlerine yaptırımlar getirebileceğini” belirtti. Bu olası hedefler arasında Dışişleri Bakanı petrol sektörü ve petrol ürünleri sektörünü saydı. Litvanya Dışişleri Bakan Yardımcısı Mantas Adomenas, “Echo of Moscow” radyo istasyosuna yaptığı açıklamalarda “yeni paketler olacak, her türlü ihracatta kısıtlamalar olacak” açıklamasını yaptı. Diplomat, bunun sadece petrol sektörünü değil, aynı zamanda gübreleri, “Avrupa’dan Belarus’a gelen teknolojiler ve mali mekanizmaların sınırlandırılması” dahil olmak üzere mühendislik ürünlerini de ilgilendirebileceğini kaydetti.

Uçak krizi sonrası yeni yaptırımlar yolda

Son yaşanan yolcu uçağı krizi ve Belarus yönetiminin başta AB olmak üzere Batılı devletlerce korsanlıkla suçlanması yeni yaptırımların önünü açacak.

Minsk’te bir yolcu uçağının zorunlu inişiyle yaşanan olaydan çok önce, Amerika Birleşik Devletleri Belarus işletmelerine yaptırım uyguladığını açıkladı. Bu yaptırımlar, 45 günlük bir geçiş döneminden sonra Haziran ayı başlarında yürürlüğe girecek. ABD yaptırım listesi en büyük petrokimya şirketlerini içeriyor. Bunlar arasında Naftan, Belneftekhim, Belneftekhim USA, Belarusian Oil Trading House, Belshina, Grodno Azot, Grodno Khimvolokno, Lakokraska, Polotsk Steklovolokno şirketleri var.

Pandeminin patlak vermesinden önce, Belarus ihracatının beşte biri (yaklaşık 7 milyar dolar) rafine ürünlerdi. İhracatın diğer % 10’unu (3 milyar dolardan fazla) gübre oluşturuyordu. Tarım ürünleri (2 milyar doların üzerinde), makine ve teçhizat (yaklaşık 5 milyar dolar) ve kimyasal ürünler (yaklaşık 1 milyar dolar) Belarus ihracatının önemli kalemleriydi. 

Dolayısıyla, Belarus’un 20 milyar dolara varan ihracatı şu ya da bu şekilde Batı yaptırımlarının olası darbesi altında.

Uzman tahminlerine göre yaptırımlar sonrası Belarus’un petrol ürünleri ve gübre ihracatından elde ettiği döviz kazancının 6 milyar dolardan 1,5 milyar dolara düşmesi bekleniyor.

Belarus ekonomisine karşı gerçekten sert önlemler alınmadı

Lukaşenko ile ilgili çeşitli skandallara rağmen, Batılı devletler aslında Belarus ekonomisine karşı gerçekten sert önlemler almadı.

Batı’dan gelecek sert yaptırımlar, Lukaşenko’yu kaçınılmaz olarak Moskova’nın kollarına itecek ve bu durum, Rusya-Belarus entegrasyonuna ilişkin yeni bağlayıcı belgelerin imzalanmasının önünü açacak.

Ulusal Enerji Güvenliği’nin önde gelen uzmanlarından Stanislav Mitrakhovich, Rusya Belarus’a kredi verebilir (2020’de olduğu gibi), petrol ürünleri de dahil olmak üzere Belarus mallarının alımlarını kısmen artırabilir, ancak tam tanzim etmek mümkün olmaz diyor.

Rusya, Lukaşenko’yu iktidarını bırakma konusunda ikna etme çabalarını artıracak

Uzmana göre, Avrupa’ya ihracatta bir azalma olması durumunda, Belarus’a döviz girişi keskin bir şekilde azalacak ve para birimi değer kaybedecek.

Yaptırımlar, Belarus’un Avrupa’ya ihracatını yarı yarıya azaltsa bile, bu yaklaşık 3-4 milyar dolarlık doğrudan bir ekonomik kayıp yaratacak. Belarus’un mevcut döviz borcunun ödenmesi neredeyse imkansız hale gelecek.

Bu durumda, Rus politikacıların Lukaşenko’yu, iktidarı, haleflerinden birine devretmesi konusunda giderek Belarus’un ulusal çıkarlarıyla uyumlu olduğuna ikna edecek. 

Rusya, yaptırımlar nedeniyle atıl durumda olan ve zarar eden işletmelerin çalışanlarına maaş ödemelerini düzenli olarak karşılayamaz, mutlaka yeni bir yol bulmak zorunda kalacak.