Suriye Görüşmeleri’nde terörist gruplara karşı ortak mücadele kararı

Kazakistan’ın başkenti Nur-Sultan’da devam eden 16. Uluslararası Suriye Toplantısı sonucunda garantör ülkeler Suriye’nin toprak bütünlüğüne karşı olan terör gruplarına karşı ortak mücadele kararı çıktı.

Başkent Nur-Sultan’da dün garantör ülkeler İran, Rusya ve Türkiye heyetleri arasında ikili ve üçlü formatta yapılan teknik toplantılara bugün Rixos President Astana Hotel’de devam edildi. Suriye hükümeti adına Dışişleri Bakan Yardımcısı Ayman Susan ve muhalif silahlı grup temsilcilerinin adına Ahmet Tuma’nın da katıldığı görüşmelere İran heyetine Dışişleri Bakanı Siyasi İşler Danışmanı Ali Asgar Hacı, Rusya heyetine Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Suriye Özel Temsilcisi Aleksandr Lavrenteyev, Türkiye heyetine Dışişleri Bakanlığı Suriye Genel Müdürü Büyükelçi Selçuk Ünal, Birleşmiş Milletler Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen’in yanında Irak,Ürdün ve Lübnan temsilcileri de gözlemci olarak katıldı.

Toplantı sonunda garantör ülkeler İran, Rusya ve Türkiye’nin ortaklaşa yaptığı açıklamada:

-Suriye Arap Cumhuriyeti’nin egemenliğine, bağımsızlığına, birliğine ve toprak bütünlüğüne ve ayrıca BM Şartı’nın amaç ve ilkelerine olan bağlılıklarını yeniden teyit ettiler ve bu ilkelerin evrensel riayet ve saygıya tabi olduğunu vurguladılar

-Terörle her türlü ve tezahürde mücadele etmek ve Suriye’nin egemenliğini ve toprak bütünlüğünü baltalamayı ve komşu ülkelerin ulusal güvenliğini tehdit etmeyi amaçlayan ayrılıkçı planlara karşı çıkmak için işbirliğini sürdürme kararlılıklarını dile getirdiler. Suriye’nin çeşitli yerlerinde siviller arasında kayıplara yol açan terörist faaliyetlerin büyümesini kınadılar. Sivillere yönelik saldırılar IŞİD, Jabhat Al-Nusra / Hayat Tahrir Al-Sham ve El Kaide veya IŞİD ile bağlantılı diğer tüm kişi, grup, işletme ve kuruluşlar ve BM Güvenlik tarafından bu şekilde tanınan diğer terörist grupların nihai olarak ortadan kaldırılması için işbirliğini sürdürmeyi kabul etti. 

Konsey, uluslararası insancıl hukuka uygun olarak sivillerin ve sivil altyapının korunmasını sağlarken ülke içinde ve dışında sivilleri tehdit eden Hayat Tahrir Al-Sham grubu ve ona bağlı diğer terör örgütlerinin artan varlığı ve terörist faaliyetlerinden ciddi endişe duyduğunu ifade etti

-İdlib Gerginliği Azaltma Bölgesi’ndeki son durum ayrıntılı olarak inceledi ve İdlib’e ilişkin mevcut tüm anlaşmaların tam olarak uygulanması yoluyla “sahada” sakinliğin sağlanması gereği vurgulandı

-Kuzeydoğu Suriye’deki durum ele alındı ve bu bölgede uzun vadeli güvenlik ve istikrarın sağlanmasının ancak Suriye’ninegemenliğinin ve toprak bütünlüğünün korunması temelinde mümkün olduğu konusunda anlaşmaya varıldı. Terörle mücadele bahanesi altında kendi kendini yönetmeye yönelik yasadışı girişimler de dahil olmak üzere, “sahada” yeni gerçeklikler yaratmaya yönelik tüm girişimler reddedildi. Suriye’nin birliğini baltalamayı ve komşu ülkelerin ulusal güvenliğini tehdit etmeyi amaçlayan Fırat Nehri’ndeki ayrılıkçı planlara karşı çıkma kararlılıkları yinelendi. Bu bağlamda, sivil nüfusa yönelik düşmanlıkların yoğunlaşması konusundaki endişeler dile getirildi.  Taraflar Suriye Arap Cumhuriyeti’ne ait olması gereken petrol gelirlerinin yasadışı olarak ele geçirilmesine ve aktarılmasına karşı olduklarını yinelediler

-İsrail’in Suriye’de devam eden, uluslararası hukuku, uluslararası insancıl hukuku, Suriye ve komşu ülkelerin egemenliğini ihlal eden, bölgede istikrar ve güvenliği tehdit eden askeri saldırılarını kınadı ve onlara durma çağrısında bulundu

-Suriye ihtilafına askeri bir çözüm bulunmadığına olan inançlarını ifade ettiler ve BM Güvenlik Konseyi Kararı uyarınca BM’nin yardımıyla Suriyelilerin kendileri tarafından yönetilen ve uygulanan uygulanabilir ve uzun vadeli bir siyasi süreci ilerletme taahhütlerini yeniden teyit ettiler

-Astana formatının garantör ülkelerinin kararlı katkılarıyla oluşturulan Cenevre’deki Anayasa Komitesi’nin, Soçi’deki Suriye Ulusal Diyalog Kongresi kararları doğrultusunda önemli rolünün altı çizildi. Suriye Anayasa Komitesi yayın komisyonunun bir sonraki 6. toplantısını en kısa sürede Cenevre’de yapma gereğini kaydettiler. Bu bağlamda, Anayasa Komitesi’ne katılan Suriyeli taraflarla ve BM Genel Sekreteri’nin Suriye Özel Elçisi Geir Pedersen ile sürekli etkileşim yoluyla Komite’nin çalışmalarını, sürdürülebilir ve etkili çalışmasını sağlamak için kolaylaştırıcı olarak destekleme kararlılıklarını yeniden teyit edildi

-Komitenin, çalışmalarında halkın onayına tabi bir anayasa reformu hazırlama ve formüle etme görevini yerine getirebilmesi ve faaliyetlerinde ilerleme kaydedebilmesi için görev tanımına ve temel usul kurallarına uyması gerektiği inancını dile getirildi. Üyeleri arasında genel bir anlaşmaya varmak için dış müdahale olmaksızın ve dışarıdan verilen süreler olmaksızın uzlaşma ve yapıcı etkileşim arzusunun sürdürülmesi

-Suriye’deki insani durum ve Suriye sağlık sisteminin, sosyo-ekonomik ve insani durumun çalışmalarını önemli ölçüde karmaşıklaştıran koronavirüs pandemisinin etkisi konusundaki ciddi endişeler dile getirildi. Özellikle koronavirüs pandemisi bağlamında uluslararası hukuku, uluslararası insancıl hukuku ve BM Şartı’nı ihlal eden tüm tek taraflı yaptırımlar reddedildi.

-Ayrımcılık, siyasallaştırma ve önkoşul olmaksızın ülke genelinde tüm Suriyelilere insani yardımın artırılması gerektiğini vurgulandı. BM, Suriye’deki insani durumun iyileştirilmesini ve siyasi çözüm sürecinde ilerlemeyi desteklemek için uluslararası topluma çağrıda bulundu.

-Mültecilerin ve ülke içinde yerinden edilmiş kişilerin Suriye’deki ikamet yerlerine güvenli ve gönüllü olarak geri dönüşlerini kolaylaştırmanın, geri dönüş haklarını ve destek haklarını sağlamanın önemi vurgulandı. Bu bağlamda, uluslararası toplumu Suriyeli mültecilere ve yerinden edilmiş kişilere gerekli yardımı sağlamaya çağırısı yapıldı ve Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK) ve diğer uzmanlaşmış uluslararası kuruluşlar da dahil olmak üzere tüm paydaşlarla ilişki kurmaya devam etmeye hazır olduklarını bir kez daha teyit edildi

– Tutukluların / Rehinelerin Serbest Bırakılması, Ölülerin Nakli ve Kayıp Kişilerin Aranması Çalışma Grubu çerçevesinde zorla gözaltına alınan kişilerin başarılı değişimi konusunda 2 temmuzda yapılan toplantı memnuniyetle karşılandı.. Gerçekleştirilen operasyon, Suriye taraflarının Astana formatındaki garantör ülkelerin yardımıyla karşılıklı güven önlemlerini güçlendirmeye hazır olduğunu gösterdi ve ayrıca garantör ülkelerin Çalışma Grubu çerçevesinde etkileşimi yoğunlaştırma ve genişletme taahhüdünü doğruladı

-Ürdün, Irak ve Lübnan delegasyonlarının Astana formatında gözlemci olarak katılımının yanı sıra BM ve ICRC temsilcilerinin katılımına memnuniyet bildirildi 

-Astana formatında Nur-Sultan’da Suriye konulu 16. Uluslararası Toplantıyı düzenledikleri için Kazak makamlarına teşekkür edildi

Sıhhi ve epidemiyolojik durumu göz önünde bulundurarak, 17. Uluslararası Suriye Toplantısını Astana formatında 2021 yılı sonuna kadar Nur-Sultan’da gerçekleştirme kararı alındı. 1 Temmuz 2020 tarihli zirvenin nihai bildirisinde yer alan bir sonraki üçlü zirvenin şartlar uygun olur olmaz İran’da yapılmasına ilişkin ortak karar bildirildi.