2021’de Kazakistan’da neler yaşandı?

Ocak

Kazakistan’ın kullanacağı Latin Alfabesi belli oldu

1929-1940 yılları arasında Latin alfabesinin kullanan Kazakistan, Sovyetler Birliği zamanında Kril alfabesine geçti. Kazakça Kril alfabesinde 42 harf bulunurken komisyonun çalışmaları sonucunda bu sayı 31’e indirildi. 

Kazakistan’ın ilk kurucu Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’in2017 yılında ülke genelinde kademeli olarak Latin alfabesine geçiş kararı almasından sonra başlayan süreçte Cumhurbaşkanı Kasım-Jomart Tokayev’in 21 Ekim 2019 tarihinde Kazak alfabesini Latin alfabesi temelinde, alfabenin 40’tan fazla versiyonunu ve ayrıca Kazak dilinin yazım kurallarını taslak haline getirme görevinin bir parçası olarak klavyedeki harfler dikkate alındı. 

Bu alfabe Kazak dilinin 28 sesini içerir. Bir ses-Bir harf ilkesine göre hazırlanan alfabede 9 sesli ve 22 sessiz harf bulunuyor. Kazakça alfabede yer almayan x ve w harfleri ise yabancı kaynaklı kelimelerin yazımında kullanılacak. Modern Kazak harfleri ә (ä), ө (ö), ү (ü), ү (ū) ve ғ (ğ), ш (ş) aksan işaretleri ile temsil edilecek. Alfabe, uluslararası pratikte kullanılan umlyaut (̈), macron (ˉ), sedil (̧), brevis (̌) aksan işaretlerini de kullanacak.

Kazakistan Yolsuzluk Endeksi’nde 19 basamak yükseldi

2019 yılı verilerine göre 113.sırada yer alan Kazakistan bu sene 38 puan toplayarak 19 basamak yükselmeyi başardı ve 94’üncü sırada Brezilya, Etiyopya, Peru, Sırbistan, Sri Lanka, Surinam ve Tanzanya ile yer aldı. Aralık 2017 yılında Kazakistan’ın kurucu Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’in talimatı ile kurulan Kamu Hizmeti İşleri ve Yolsuzlukla Mücadele Ajansı(Haziran 2019 Yolsuzlukla Mücadele Ajansı) Alik Şpekbayev başkanlığında başarılı işlere imza attı ve kamuda önemli reformları hayata geçirdi.

• Ülkeler                  2019          2020
• Kazakistan           113             94
• Özbekistan           153            146
• Kırgızistan            126           124
• Tacikistan              153           149
• Azerbaycan           126          128
• Türkmenistan       165          165
• Rusya                     137          129
• Türkiye                    91             86

Şubat  

Son 33 yılın doğum rekoru kırıldı

Kazakistan’da 2020 yılında 425.6 bin çocuk dünyaya geldi.

Kazakistan Ulusal İstatistik Kurumu 2020 Ocak-Aralık ayları arasında ülkede son 33 yılın rekoru kırılarak 425.6 bin bebeğin dünyaya geldiğini açıkladı. Geçen yılın verilerine göre bu yıl yüzde 5.6 artış gerçekleştiğini açıklayan Ulusal İstatistik Kurumu, 1987’de kaydedilen(417 bin kişi) en fazla doğum oranı rekorunun kırıldığını duyurdu.

Toplu aşılama başladı

Kazakistan hükümetinin aldığı karar gereği ülkede koronavirüs ile mücadele için toplu aşılama bugün başladı.

Rusya’nın ürettiği Sputnik V aşısından 2 milyon doz alana Kazakistan’da ilk aşılar Baş Sıhhi Doktoru-Sağlık Bakan Yardımcısı  Yerlan Kiyasov ve Sağlık Bakanı Yardımcısı Ajar Giniyat’a yapıldı.

Mart

Kazakistan evinde Fransa’ya yenildi

2022 FIFA Dünya Kupası elemelerinde Kazakistan evinde ağırladığı Fransa’ya 2-0 yenildi.

Nisan

Nazarbayev bir görevini daha Tokayev’e devretti

19 Mart 2019’da Cumhurbaşkanlığı görevini Kasım-Jomart Toakyev’e bırakan Kazakistan’ın ilk Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, ülkede yüzden farklı milleti aynı çatı altında toplayan ve ülke siyasetinde önemli rol oynayan Kazakistan Halk Asamblesi Başkanlığı görevini Cumhurbaşkanı Tokayev’e bıraktı.

Kazakistan Covid-19 aşısı üreten 5.ülke oldu

Koronavirüsle mücadelede aşı üreten ilk 5 ülke arasına girmeyi başaran Kazakistan’da toplu aşılama 01 şubat 2021’de Rusya’dan aldığı 2 milyon Sputnik-V aşısı ile başladı. Başbakan Yardımcısı Yeralı Tugjanov, 22 nisanda üretimi başlayan yerli aşının bütün fazları başarıyla geçtiğini ve Dünya Sağlık Örgütüne’de kayıt yaptırıldığını açıkladı.

Mayıs

Kazakistan’da düşen yıldırımdan 370 sayga telef oldu

Kazakistan nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan 370 Sayga antilobu yıldırım düşmesi sonucu telef oldu.

Kazakistan Çevre Bakanlığı, Batı Kazakistan Eyaleti Janibekski bölgesi Tausky kırsalında 370’den fazla Sayga  ölümünün meydana geldiğini duyurdu.

Tokayev Tacikistan’ı ziyaret etti

Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım-Jomart Tokayev resmi ziyarette bulunmak üzere Tacikistan’ın başkenti Duşanbe’ye gitti. İki günlük ziyaret çerçevesinde liderler bölgesel işbirliğinin artırılması, Orta Asya’da istikrar ve güvenliğin sağlanması için alınacak tedbirleri değerlendirdi.

Haziran

Nazarbayev Korona şısı oldu

Kazakistan’ın kurucu ilk Cumhurbaşkanı Elbaşı Nursultan Nazarbayev Covid-19 aşısının ilk dozunu aldı.

Elbaşı’nın Basın Sekreteri Aydos Ukibayev sosyal media hesabından yaptığı paylaşımda  ilk Cumhurbaşkanı Nazarbayev’in Karaganda’da üretilen Rusya’nın Sputnik V aşısının ilk dozunu aldığı duyurdu. 

Temmuz

Kazakistan Tokyo 2020’de ilk madalyasını kazandı

23 temmuz günü Japonya’ın başkenti Tokyo’da başlayan Olimpiyat Oyunları’nda Judo’dan Kazakistan’ı temsil eden Yeldos Smetov bronz madalya kazandı. Kazakistan Kültür ve Spor Bakanlığı 27 branştan 96 sporcunun katıldığı Tokyo 2020 Olimpiyat Oyunları’nda altın madalya alacak sporculara 250 bin dolar, gümüş madalya alacaklara 150 dolar ve bronz madalya alacak sporculara ise 75 bin dolar verileceğini duyurmuştu.

Orta Asya’nın en büyük servis merkezi açıldı

Kazakistan’da 2002 yılından beri tarım alanında faaliyet gösteren Eurasia Group, Akmola Eyaleti’nde Gökçetau şehrinde Orta Asya’nın en büyük servis merkezini açtı.

Ağustos

Askeri cephanelik patladı

Kazakistan’ın güneyinde Jambıl Eyaleti’ne bağlı Bayzak ilçesinde bir askeri birliğin cephanesinde çıkan yangın patlamalara sebep oldu.

Savunma Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre yerel saat ile 19:00 meydana gelen 6 patlamada aralarında 15 kişi hayatını kaybetti 98 kişi de yaralandı.

Ulusal Yas ilan edildi

Kazakistan’ın güneyinde Jambıl Ryaleti’ne bağlı Bayzak ilçesindeki askeri birliğin cephaneliğinde meydana gelen patlamalarda hayatını kaybedenlerin anısına Cumhurbaşkanı Kasım-Jomart Tokayev ülkede 29 ağustos gününü ulusal yas ilan etti.

Tokayev Moskova’da Putinle Taliban’ı görüştü

Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım-Jomart Tokayev, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Moskova’da bir araya geldi.

Çalışma ziyareti için Moskova’ya giden Tokayev, Putin ile görüştü. İkili işbirliği ve entegrasyon imkanlarını değerlendiren liderler Afganistan ve bölgedeki güvenlik meselelerini ele aldı.

Eylül

Kazakistan Taliban ile ilk görüşmeyi yaptı

Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre, Kazakistan’ın Afganistan Büyükelçisi Alimhan Yesengeldiyev, Taliban’ın geçici hükümetinde Dışişleri Bakanı olan Amir Han Muttaki ile görüştü.

Görüşmede Afgan halkına gıda ve diğer insani yardımların sağlanması konuları ele alındı.

Afganistan Dışişleri Bakanı Muttaki zor bir geçiş döneminde Afgan halkına maddi destek sağlamaya istekli olduğu için Kazak tarafına teşekkür etti. Başta komşuları ve bölge devletleri olmak üzere tüm ülkelerle barışçıl ilişkiler kurmaya hazır olduklarını kaydeden Muttaki, bunun yanında topraklarından komşu  ve bölge ülkelerine yönelik herhangi bir tehdidin ortaya çıkmasını önlemeye hazır olduklarını teyit etti.

Kazakistan’ın telefon kodu değişiyor

Dijital Kalkınma, İnovasyon ve Uzay Sanayi Bakanlığı Kazakistan’ın Rusya ile birlikte kullandığı telefon kodunun değiştirilmesi için çalışma başlattı.

Dijital Kalkınma, İnovasyon ve Uzay Sanayi Bakanı Bağdat Musin sosyal medya hesabından yaptığı açıklamaya göre Kazakistan’ın bağımsızlığını elde ettiği 1991 yılından buyana Rusya ile ortak kullandığı (+7) uluslararası kodun değiştirilmesi için Birleşmiş Milletler bünyesindeki Uluslararası Telekomünikasyon Birliği’ne başvurduğunu açıkladı.

Ekim

Meclis 2022-2023 bütçesini onayladı

Ulusal Ekonomi Bakanı Aset Yergaliyev,Maliye Bakanı Yerulan Jamaubayev ve Merkez Bankası Başkanı Yerbolat Dosayev yeni bütçe hakkında milletvekillerini bilgilendirdi. Ulusal Ekonomi Bakanı Yergaliyev, 20222-2024  bütçesinde petrolün varil fiyatının 60 dolar olarak hesaplandığını ve dönemde üretimin 2022’de 87.9 milyon tondan 2024’de107.4 milyon tona çıkarılacağını açıkladı. Merkez Bankası Başkanı Yerbolat Dosayev 2022’de yıllık enflasyon hedef koridorunu yüzde 4-6, 2023-2024’te yüzde 4-5ve 2025-2026’da  ise yüzde 3-4 olarak açıkladı.

Uzayda ilk film çeken ekip dünyaya döndü

Uzayda çekilecek ilk film için Kazakistan’da bulunan Baykonur Uzay Üssü’nden 5 ekim günü Soyuz Ms-19 uzay aracı ile Uluslararası Uzay İstasyonu’na (ISS) gönderilen film ekibi Dünya’ya döndü. Uzayda çekilecek ilk uzun metrajlı filmin çekimleri için Uluslararası Uzay İstasyonu’na (ISS) gönderilen Rus yönetmen Klim Shipenko, oyuncu Yulia Peresild ve kozmonot Oleg Novitzki‘yi taşıyan Soyuz MS-18 uzay araca ile Kazakistan’a yerel saat ile 10:35’te başarılı bir iniş gerçekleştirdi.

Kasım

Pfizer Kazakistan’a geldi

10  kasımda Kazakistan’a ilk partisi getirilen pfizer-biontech aşısı halka uygulanmaya başlandı.

Toplamda 4 milyon doz pfizer aşısının alındığını ve 15 kasım da ülke genelinde aşılanmanın başladığını duyuran Sağlık Bakanlığı, 12-17 yaşa arasındaki çocukların ve hamile kadınların ücretsiz olarak gönüllülük esasına uygun şekilde aşılanacağını duyurdu. 

Tokayev Türk Konseyi Zirvesine katıldı

İstanbul’un güneydoğusundaki Marmara Denizi’ndeki Demokrasi ve Özgürlük adasında(Yassıada) ‘Dijital Çağda Yeşil Teknolojiler ve Akıllı Şehirler’ temasıyla gerçekleşen Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi VIII Zirvesi’ne Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım-Jomart Tokayev, eski başbakanlardan Adnan Menderes’e Kazaklara kucak açtığı için teşekkür etti.

Nazarbayev parti başkanlığı görevini bıraktı

Kazakistan’ın kurucu ilk cumhurbaşkanı Nurtsultan Nazarbayev, iktidarda olan Nur Otan Partisi başkanlık görevini Cumhurbaşkanı Kasım-Jomart Tokayev’e devretti.

Başkent Nur-Sultan’da Nur Otan Partisi’nin genişletilmiş istişare toplantısında Parti Genel Başkanı Nursultan Nazarbayev, bundan sonra partiye Cumhurbaşkanı’nın başkanlık etmesi gerektiğini ve görevlerini Cumhurbaşkanı Kasım-Jomart Tokayev’e devrettiğini açıkladı.

Aralık

Suriye görüşmeleri 17.turu yapıldı

Kazakistan’ın ev sahipliğinde başkent Nur-Sultan’da Astana formatında Suriye görüşmelerinin 17.si yapıldı.

Garantör ülkeler Rusya,Türkiye, İran ile Suriye  hükümeti ve askeri muhalefeti temsilcilerinin yanında Birleşmiş Milletler Özel Temsilcisi’nin katıldığı görüşmelere Irak, Ürdün ve Lübnan ise gözlemci olarak katılıyor.

Görüşmelerde Suriye’ye insani yardımların ulaştırılması, terör gruplarıyla mücadele,ekonomik restarasyon, mültecilere destek, esirlerin değişimi, Cenevre’de sürdürülen anayasa çalışmalarının devam ettirilmesi ve kayıp kişilerin aranması gibi konular ele alındı.

Kazakistan Bağımsızlığının 30.yılını kutluyor

30 .yıl kutlamaları münasebetiyle başkent Nur-Sultan’da Cumhurbaşkanı Kasım-Jomart Tokayev ve kurucu ilk cumhurbaşkanı Elbaşı Nursultan Nazarbayev’in katılımıyla Astana Opera Tiyatrosu’nda resmi tören düzenlendi.

Başkent Nur-Sultan’da Yesil nehri ve şehrin üçfarklı noktasında yerel saat ile 21:00’de 30.yıl münasebetiyle havai fişek gösterisi düzenlendi.

BDT Liderleri St.Petersburg’da toplandı

Bağımsız Devletler Topluluğu’na (BDT) üye devlet başkanları Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in ev sahipliğinde St. Petersburg’da toplandı.

Zirveye, Kazakistan’ın kurucu ilk Cumhurbaşkanı Elbaşı Nursultan Nazarbayev, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım-Jomart Tokayev, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Belarus Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov,Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman, Türkmenistan Cumhurbaşkanı Gurbanguli Berdimuhamedov ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan katıldı.