Azerbaycan-Ermenistan arasında ‘Hayal bile edilemeyen barış’

Ermenistan ve Azerbaycan, “Uluslararası Barış ve Refah için Trump Rotası” olarak adlandırılacak büyük bir transit koridoru oluşturma konusunda da anlaştı.
Euronews’ün haberine göre Ermenistan ve Azerbaycan liderleri Nikol Paşinyan ve İlham Aliyev, neredeyse 40 yıldır devam eden Karabağ çatışmasının ardından Washington’da ABD Başkanı Donald Trump’ın davetiyle barış anlaşması imzaladı.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev, “Bugün Güney Kafkasya’da barışı tesis ediyoruz. Bugün yeni ve büyük bir tarih yazıyoruz,” dedi.
Ermenistan Başbakanı Paşinyan da bu anlaşmanın “barış için bir sayfa açmak” anlamına geldiğini söyleyerek, “Geçmiştekinden daha iyi bir hikayenin temellerini atıyoruz,” diye ekledi.
Trump iki liderle birlikte düzenlediği ortak basın toplantısında “Ermenistan ve Azerbaycan ülkeleri tüm çatışmaları sonsuza dek sona erdirmeyi taahhüt ediyor,” ifadelerini kullandı.
“Uzun yıllar boyunca çok acı çektiler, birçok kişi çözüm bulmaya çalıştı, Avrupa Birliği, Ruslar, hiçbiri olmadı. Ancak bu anlaşmayla nihayet barış yapmayı başardık.”
Eylül 2023’te Azerbaycan, yıldırım askeri harekatının ardından Karabağ bölgesinin tam kontrolünü geri almıştı. Geçen yıl boyunca ise Bakü ve Erivan ilişkilerini normalleştirme yolunda ilerleme kaydetmişti.
Güney Kafkasya’da ‘Trump rotası’
Ermenistan ve Azerbaycan, “Uluslararası Barış ve Refah için Trump Rotası” olarak adlandırılacak büyük bir transit koridoru oluşturma konusunda da anlaştı.
Bu koridor Azerbaycan anakarasını ve Bakü’nün müttefiki Türkiye ile sınırı olan Nahçıvan bölgesini Ermenistan toprakları üzerinden birbirine bağlayacak.
Beyaz Saray Sözcüsü Anna Kelly yeni transit koridorun “Ermenistan’ın egemenliğine, toprak bütünlüğüne ve halkına saygı göstererek iki ülke arasında engelsiz bağlantıya olanak sağlayacağını” söyledi.
Azerbaycan ve Nahçıvan, Ermenistan topraklarının 32 kilometrelik bir bölümüyle birbirinden ayrılıyor. Yani Azerbaycan’ın Nahçıvan ile doğrudan kara sınırı yok. Bakü için bu koridor, Nahçıvan’a doğrudan bir kara bağlantısı sunacak ve Türkiye ile bağları güçlendirecek. Aynı zamanda Bakü, altyapı diplomasisi yoluyla savaş sonrası kazanımları pekiştirecek.
Koridor ayrıca Azerbaycan’ın küresel ölçekte önemli bir ulaşım ve lojistik merkezi olarak konumunu güçlendirecek nitelikte. Başlangıçta Azerbaycan herhangi bir üçüncü tarafın müdahil olmasını istememişti ve ABD, Avrupa veya Rusya’nın müdahalesi olmadan durumun Bakü’nün kontrolünde olmasını tercih etmişti.
Erivan içinse bu ulaşım yolu, daha geniş ticaret ağlarına entegre olma, yıpranan ekonomisini çeşitlendirme ve yabancı yatırım çekme fırsatı sunuyor. Jeopolitik açıdan da Ermenistan’ın komşularıyla ilişkilerini normalleştirmesini sağlayabilir.
Önceden Erivan da bu hattın Ermenistan’ın egemenliğini tehdit edebileceğinden endişe ediyor ve ülkenin kontrolü altında kalmasını istiyordu.
Öte yandan, yetkililer, Trump’ın yeni rotasının Ermeni yasalarına göre işletileceğini ve ABD’nin araziyi altyapı ve yönetim için bir konsorsiyuma kiralayacağını bildirdi.
Trump, perşembe akşamı sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda bu planın ön gösterimini yaparak iki liderin ABD ile “Güney Kafkasya bölgesinin potansiyelini tamamen ortaya çıkaracak” ekonomik anlaşmalar imzalayacağını duyurmuştu.