Nazarbayev: Kazakistan Nükleer Poligon kapatan ilk ülke

Semey Nükleer Deneme Poligonu’nun kapatılışının 25. Yıldönümü dolayısiyle başkent Astana’da Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’in katılım ile ‘Uluslararası Nükleer Silahlardan Arındırılmış Bir Dünya Konferansı’ yapıldı.

29 ağustos 1991 tarihinin Kazakistan ve dünya için tarihi bir öneme sahip olduğunu söyleyen Nazarbayev, çeyrek asır önce nerdeyse 40 yıl halka ve ülkeye eziyet eden militarizmin en uğursuz  deneylerinin yapıldığı poligonunu  kapatıldığını hatırlattı. Dünyanın en büyük deneme alanı olan poligonu kapatma kararı ile bu Gordion Düğümü’nü kesen ilk ülke olduklarını belirten Nazarbayev,  Kazakistan’ın bu kararından sonra dünyanın önde gelen nükleer güçlerinin sessiz kaldığı ve şuana kadar hiçbir yerde bir tesisin kapatılmadığını dile getridi.

-Nükleer silahsızlanmada çifte standart

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) 2017-2018 yılları arasında daimi olmayan üyeliğine seçilen Kazakistan’ın öncelikle üzerinde duracağı konulara değinen Nazarbayev, nükleer silahsızlanmanın dünya barışı adına önemli olduğunu vurguladı. BMGK daimi üyelerinin nükleer silahların cephaneliği durumunda olduğunu  ve tüm dünyaya karşı sorumlulukları olan bu ülkelerin nükleer silahsızlanma çalışmalarını yürütmesi gerektiğini dile getiren Nazarbayev,  aksi takdirde bütün çabaların boşa gideceği uyarısında bulundu.

-Askeri blokların varlığı anlamsız

İnsanlık olarak varlıklarını anlamsız bulduğu askeri blokları geçmişte bırakmak gerektiğini dile getiren Nazarbayev, iki nükleer gücün savaşını görmediklerini  ancak bunun eşiğinde  durulduğunu belirtti. Nükleer cephaneliğin azaltılma prosüdürünün tüm devletleri kapsayacak şekilde olması gerektiğini vurgulayan Nazarbayev, bununla beraber askeri birliklerin sayısında da azaltılmaya gidilmesinin zorunlu olduğunu kaydetti.

Bütün nükleer güçlerin nükleer silahları azaltılmasını öngören  evrensel anlaşmasını n hayata geçirmek için müzakerelere başlaması gerektiğini ifade eden Nazarbayev, BMGK’den busilahların çoğalması ve kullanımını önleyecek daha etkili tedbirler alması gerektiğini vurguladı.

-Denetimler artırılmalı

Büyük güçlerin arasında çıkabilecek çatışmaları önlemek adına uluslararası kuruluşlar arasındaki ilişkileri düzenleyecek mekanizmaların oluşturulması  adına uluslararası topluma çağrıda bulunan Nazarbayev, konvansiyonel silahların ve yeni askeri teknolojilerin yayılması üzerindeki denetimin artırılmasında bu mekanizmaların etkili olacağını kaydetti. Hükümetlere, sivil toplum kuruluşlarına ve parlamentolara çağrıda bulunan Nazarbayev, nükleer  güvenliğin temelini oluşturan uluslararası anlaşmalar ve kurumlarım daha da güçlendirilmesi adına birlikte hareket etmek gerektiğini ifade etti.

Konferansa alanında uzman 50 ülkeden 200’den fazla delegenin katıldığı konferans dört oturumdan oluşuyor.

Cumhurbaşkanı Nazarbayev, 2009 yılında Birleşmiş Milletler’e gönderdiği mektupta 29 Ağustos tarihinin uluslararası nükleer silahlara karşı eylem günü ilan edilmesini teklif etti. Bu teklif BM’nin 12 Ocak 2010’da yaptığı oturumda oybirliğiyle kabul edilerek, 64/35 sayılı karar doğrultusunda ‘29 Ağustos Uluslararası nükleer silahlara karşı eylem günü’ ilan edildi.